Αερόβιου και αναερόβιου μεταβολισμού είναι γνωστό ότι ο ανθρώπινος οργανισμός για να ανταποκριθεί σε έντονες και μικρής διάρκειας προσπάθειες, είτε στον αθλητισμό, είτε στην καθημερινή ζωή, χρησιμοποιεί ενέργεια (φωσφοκρεατίνη, γλυκογόνο) που παρέχεται διαμέσου της αναερόβιας οδού. Αντίθετα όταν θέλει να ασκηθεί ή να εργασθεί χειρονακτικά σε μεγάλο χρονικό διάστημα θα χρησιμοποιήσει ενέργεια (γλυκογόνο, λίπος) που παρέχεται διαμέσου της αερόβιας οδού.
Οι διαφορές μεταξύ των δύο μεταβολικών οδών (αναερόβιος, αερόβιος) εστιάζονται:
α. η αναερόβια οδός χρησιμοποιείται σε μέγιστες προσπάθειες, παρέχει περισσότερη κινητική ενέργεια στη μονάδα του χρόνου και εξαντλείται πολύ γρήγορα.
β. η αερόβια οδός χρησιμοποιείται σε χαμηλές, μεσαίες έως και υπομέγιστες προσπάθειες, παρέχει λιγότερη κινητική ενέργεια στη μονάδα του χρόνου και διαρκεί πολλές ώρες.
Στον αθλητισμό οι περισσότερες δραστηριότητες χρησιμοποιούν και τις δύο μεταβολικές οδούς με μια αναλογία που κυμαίνεται από 95% αναερόβια + 5% αερόβια, έως 95% αερόβια +5% αναερόβια.
Η πρακτική αξία της σωστής γνώσης της αναλογίας των ενεργειακών μηχανισμών για κάθε αγώνισμα οδηγεί τον προπονητή στο σωστότερο σχεδιασμό της προπόνησης, με δεδομένο ότι η αναερόβιος και η αερόβιος οδός βελτιώνονται με διαφορετικά προπονητικά ερεθίσματα.
Αερόβιου και αναερόβιου μεταβολισμού
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι σε έρευνα που έγινε μεταξύ προπονητών που γυμνάζουν κορυφαίους αθλητές στα 800μ. διαπιστώθηκαν μεγάλες διαφορές στην εκτίμηση της αναλογίας των δύο ενεργειακών μηχανισμών. Ορισμένοι προπονητές υποστήριξαν ότι στο δρόμο των 800μ. απαιτούνται χαμηλά ποσοστά στον αερόβιο μεταβολισμό όπως 35% και άλλοι προπονητές υψηλά όπως 65%. Αυτό δείχνει ότι ούτε οι έμπειροι προπονητές εκτιμούν σωστά τις απαιτήσεις του αγωνίσματος της ειδικότητας τους.
Ειδικότερα για τους δρόμους ταχύτητας, από παλαιότερες έρευνες που έγιναν την δεκαετία του 1960 – 1970 η αναλογία μεταξύ αναερόβιου – αερόβιου οδού ήταν:
Για τα 100μ.:90-95% αναερόβια + 5-10% αερόβια
Για τα 200μ.: 85-90% ΄΄ + 10-15% ΄΄
Για τα 400μ.: 75-80% ΄΄ + 20-25% ΄΄
Οι παραπάνω έρευνες δεν στηρίχθηκαν σε σωστή μεθοδολογία έρευνας γι’αυτό έγιναν άλλες πιο πρόσφατες έρευνες (2001, 2004, 2005), με άλλη μεθοδολογική προσέγγιση, για την πραγματική αναλογία του ποσοστού της ενεργειακής συμβολής επί τοις % από το αερόβιο και το αναερόβιο ενεργειακό σύστημα στα αγωνίσματα δρόμων ταχύτητας με δρομείς υψηλού επιπέδου. Οι παραπάνω δρομείς έτρεξαν σε δαπεδοδιάδρομο, με παρόμοιες ταχύτητες σε σχέση με τους προσωπικούς καλύτερους ρυθμούς του αγωνίσματος τους, ενώ χρησιμοποίησαν ειδική αναπνευστική μάσκα για την συλλογή των εκπνεόμενων αέριων με στόχο να διερευνηθεί το ποσοστό ενέργειας που προήλθε από την αερόβια και την αναερόβια οδό.
Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα αποτελέσματα των πρόσφατων ερευνών
| Ερευνητές | 100μ. | 200μ. | 400μ. |
| M. Spenser and P Gastin. (2001)Αερόβιος Αναερόβιος | 29%71% | 43%57% | |
| Duffield R, Dawson B, Goodman C. (2004)Άνδρες Αερόβιος Αναερόβιος Γυναίκες Αερόβιος Αναερόβιος | 21%79% 25% 75% | 28%72% 33% 67% | |
| Duffield R, Dawson B, Goodman C. (2005)Άνδρες Αερόβιος Αναερόβιος Γυναίκες Αερόβιος Αναερόβιος | 41% 59% 45% 55% |
(Κάντε κλίκ στα ονόματα των ερευνητών για να δείτε μια περίληψη των άρθρων τους στα αγγλικά)
Αερόβιου και αναερόβιου μεταβολισμού
Τα αποτελέσματα των παραπάνω ερευνών έδειξαν ότι η σχετική συμβολή του αερόβιου ενεργειακού συστήματος κατά τη διάρκεια των παραπάνω δρομικών διαδρομών είναι μεγαλύτερη από τις μελέτες που έγιναν παλαιότερα. Η απλή ανάγνωση των παραπάνω αποτελεσμάτων από τους προπονητές οδηγεί στο συμπέρασμα ότι χρειάζεται να επενδύσουν περισσότερο χρόνο επικεντρωμένοι στο αερόβιο σύστημα για μεγαλύτερες επιδόσεις στους δρόμους ταχύτητας. Όμως απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή από τους προπονητές για την ερμηνεία της αναλογίας των παραπάνω ποσοστών και την κατάλληλη εφαρμογή στη προπόνηση.
Για παράδειγμα εάν χρησιμοποιηθούν σε πολλές προπονητικές μονάδες, που στοχεύουν την βελτίωση της αερόβιας ικανότητας, συνεχόμενο τρέξιμο ή επαναλαμβανόμενες διαδρομές με ένταση κάτω από την μέγιστη αερόβια ικανότητα (Vo2 max) τότε υπάρχει αρνητική επίδραση στους παράγοντες βελτίωσης της ταχύτητας. Άρα η βελτίωση της αερόβιας ικανότητας για τους δρόμους ταχύτητας πρέπει να γίνεται μέσα από διαδρομές με ένταση κοντά στην μέγιστη αερόβια ικανότητα.
Επιπλέον έχει αποδειχθεί ότι στους δρομείς των 400μ. υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της αυξημένης αναερόβιας αγαλακτικής ικανότητας με την επίδοση. Δηλαδή οι καλύτεροι δρομείς τρέχουν περισσότερα μέτρα με τον αναερόβιο αγαλακτικό μηχανισμό σε σχέση με τους αθλητές χαμηλότερου επιπέδου γεγονός που σημαίνει ότι διαθέτουν μεγαλύτερα αποθέματα φωσφοκρεατίνης. Αυτό σημαίνει περισσότερη προπόνηση ταχύτητας που έχει στόχο την αύξηση αυτών των αποθεμάτων.
Συμπληρωματικά η προπόνηση για ανάπτυξη της ειδικής αντοχής (300-400μ. ή επαναλαμβανόμενες διαδρομές ίσης απόστασης) βελτιώνει στην σωστή αναλογία για τα 400μ. την αερόβια και αναερόβια ικανότητα.
Τέλος στο αναπτυξιακό επίπεδο (12-17 χρονών) προτεραιότητα δεν είναι η προπόνηση με βάση τις ενεργειακές αναλογίες των αγωνισμάτων ταχύτητας αλλά η τοποθέτηση των βάσεων (τεχνική, ταχυδύναμη, βασική αντοχή). Ειδικά για τους νεαρούς 400αρηδες η προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη της τεχνικής – ταχύτητας και της βασικής αντοχής αντί της ειδικής αντοχής.
Σαρασλανίδης Πλούταρχος
Επίκουρος καθηγητής προπονητικής κλασικού αθλητισμού Α.Π.Θ.
πηγή Hellas athletic
