Το τρέξιμο και η ποδηλασία είναι δύο από τις πιο γνωστές μορφές αερόβιας άσκησης και μαζί με την κολύμβηση είναι οι πιο δημοφιλείς μορφές άσκησης. Είναι δύσκολο και σίγουρα ασυνήθιστο να συγκρίνονται δύο αθλήματα. Εμείς θα επιχειρήσουμε την σύγκριση για να δούμε τα πλεονεκτήματα του κάθε αθλήματος ξεκινώντας από τις απαιτήσεις του κάθ’ ενός ( κόστος εξοπλισμού, απαιτούμενες συνθήκες προπόνησης, απαιτούμενα σωματομετρικά χαρακτηριστικά) και θα προχωρήσουμε στη σύγκριση όσο αφορά τους τραυματισμούς και τις κακώσεις που φέρει η απλή ενασχόληση αλλά και η συστηματική προπόνηση.
Τιμή εξοπλισμού
Είναι φανερό ότι για το τρέξιμο απαιτείται μία πολύ μικρότερη αρχική δαπάνη αφού ο μόνος απαραίτητος εξοπλισμός είναι τα παπούτσια και η αθλητική περιβολή. Τα παπούτσια τρεξίματος κοστίζουν από 50-150 ευρώ. Η σωστή αθλητική περιβολή του τρεξίματος διευκολύνει τη προπόνηση αλλά δεν είναι τόσο απαραίτητη όσο αυτή της ποδηλασίας. Κάποιος μπορεί να κάνει τρέξιμο χρησιμοποιώντας μία απλή βερμούδα ως σορτσάκι και ένα απλό φανελάκι ως φανελάκι τρεξίματος. Στην ποδηλασία το βερμουδάκι με την ενίσχυση και το βακτηριακό υλικό είναι απαραίτητο πάνω από όλα για λόγους υγιεινής. Η ποδηλασία απαιτεί την αγορά του ποδηλάτου κόστος που ξεκινάει από τα 300 ευρώ και μπορεί να πλησιάσει την τιμή αγοράς ενός αυτοκινήτου. Ένα μεγάλο μειονέκτημα της ποδηλασίας συγκρινόμενη με το τρέξιμο όσο αφορά το κόστος είναι και η συνεχής απαίτηση για ανταλλακτικά. Όσο μεγαλώνει η χρήση αυξάνονται οι φθορές και κατ΄ επέκταση η ανάγκη για καινούργιες αγορές. Επίσης τα φτηνά ποδήλατα έχουν εξαρτήματα τα οποία φθείρονται πιο εύκολα και με αυτή την έννοια μπορούμε να πούμε ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δεν μπορείς να γλιτώσεις από ένα minimum εξόδων το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με τα έξοδα για το τρέξιμο.
Χώροι προπόνησης
Το τρέξιμο πλεονεκτεί και όσο αφορά τον χώρο όπου μπορεί κάποιος να ασκηθεί. Τρέξιμο μπορεί να κάνει κάποιος σε γήπεδο στίβου, στο δρόμο, στο άλσος της συνοικίας του, στο δάσος, στο βουνό, στην παραλία ακόμα και σε πάρκινγκ αυτοκινήτου στις 3 το βράδυ! Αντίθετα η ποδηλασία απαιτεί την ύπαρξη δρόμων με καλό οδόστρωμα και δίχως πολύ κίνηση (ποδηλασία δρόμου) ή δάσος/ άλσος αν πρόκειται για την ορεινή ποδηλασία. Το τρέξιμο είναι περισσότερο προσαρμόσιμο στις ανάγκες των μεγαλουπόλεων.
Μπορεί το τρέξιμο από πλευράς χώρων να είναι πιο πρακτικό, η εναλλαγή των παραστάσεων όμως που προσφέρει η ποδηλασία σαφώς υπερτερεί. Η μεγαλύτερη ταχύτητα που επιτρέπει να κινείται κάποιος και ταυτόχρονα να προπονείται σε ανοιχτούς χώρους με συνεχόμενη εναλλαγή παραστάσεων σε αντίθεση με το τρέξιμο το οποίο συνήθως γίνεται σε γήπεδα όπου είναι βαρετό να τρέχει διαγράφοντας και μετρώντας κύκλους.
Τα ωραιότερα μέρη για τρέξιμο είναι τα άλση και τα δάση, δηλαδή εκεί που είναι ευχάριστη και η ορεινή ποδηλασία. Σε αυτά τα μέρη το τρέξιμο γίνεται ψυχολογικά ευχάριστο και όχι βαρετό όπως στα γήπεδα στίβου όπου είναι κουραστικό να μετράς γύρους. Βέβαια, όπως ήδη αναφέραμε η στενότητα χώρου στις μεγαλουπόλεις μας αναγκάζει πολλές φορές να αθλούμαστε σε στενάχωρα μέρη.
Σωματομετρικά χαρακτηριστικά
Δεν απαιτούνται κάποια ιδιαίτερα σωματικά χαρακτηριστικά αν και οπωσδήποτε το ποδήλατο υπερτερεί όσον αφορά τους ανθρώπους με μεγαλύτερο σωματικό βάρος αφού δεν επιβαρύνουν τόσο έντονα το μυοσκελετικό τους σύστημα σε σχέση με το τρέξιμο. Το ποδήλατο ανήκει στην κατηγορία των αθλημάτων με μηχανική υποστήριξη, κάτι που σημαίνει ότι δεν «κουβαλάμε το βάρος μας». Κατά αυτό τον τρόπο οι υπέρβαροι δρομείς καταπονούν σημαντικά την μέση τους και τα γόνατά τους, σε πολύ πιο μεγάλο βαθμό από τους υπέρβαρους ποδηλάτες. Στο τρέξιμο ένας δρομέας σε κάθε βήμα που κάνει δέχεται δυνάμεις ίσες με το διπλάσιο ως και τετραπλάσιο του βάρους του. (ανάλογα με την ταχύτητα που κινείται, την τεχνική τρεξίματος και την απόσταση που καλύπτει με κάθε βήμα)
Με το ίδιο σκεπτικό μπορούμε να πούμε ότι η ποδηλασία συνίσταται για ανθρώπους με προβλήματα στις αρθρώσεις ή μετατραυματικές καταστάσεις.
Γενικά και τα δύο αθλήματα ευνοούν τους λεπτούς ανθρώπους αν και όπως ήδη αναφέραμε στο τρέξιμο το σωματικό βάρος είναι χαρακτηριστικό της απόδοσης. Στην ποδηλασία ανάλογα με την τοπογραφία του εδάφους και την μορφή του αγώνα ευνοούνται είτε οι πολύ δυνατοί αθλητές (ευθεία, χρονόμετρο, σιρκουι) είτε οι πολύ λεπτοί αθλητές ( αναβάσεις) που όμως έχουν μεγάλη σχετική ισχύ (ισχύς ανά βάρος).
Τραυματισμοί και κακώσεις
Όσο αφορά τους τραυματισμούς από την προπόνηση το ποδήλατο υπερτερεί σημαντικά διότι το τρέξιμο λόγω των κραδασμών που δεχόμαστε από το έδαφος μπορεί να μας τραυματίσει πολύ εύκολα. Στο τρέξιμο οι πιο συχνοί τραυματισμοί είναι στον αχίλλειο τένοντα, στους τένοντες της ποδοκνημικής γενικότερα, στο ισχιακό, στο γόνατο ( χονδροπάθεια, μηνίσκος ), στον δικέφαλο ( θλάσεις ), στην σπονδυλική στήλη…
Για να αποφύγουμε τους τραυματισμούς στο τρέξιμο πέρα από σταδιακή αύξηση της επιβάρυνσης της προπόνησης ( κάτι που ισχύει σε όλα τα αθλήματα ) απαιτείται σωστή επιλογή υποδήματος, μαλακές επιφάνειες για τρέξιμο ( αποφυγή σκληρών επιφανειών όπως άσφαλτος και πλακάκια ), πολλές και σωστές διατάσεις και κυρίως καλή τεχνική τρεξίματος. Πρέπει να προσθέσουμε ότι οι δρομείς με πολλές βιομηχανικές ατέλειες στο τρέξιμό τους τραυματίζονται πολύ εύκολα.
Στην ποδηλασία οι πιο συχνά τραυματισμοί που συναντάμε είναι στο γόνατο και στη μέση και οι οποίοι προέρχονται κυρίως από λάθος ρυθμίσεις και στάση πάνω στο ποδήλατο. Για την αποφυγή των τραυματισμών στην ποδηλασία το πιο σημαντικό είναι η αγορά σωστού ποδηλάτου καθώς και το κατάλληλο στήσιμο του αθλητή πάνω στη σέλλα.
Στο τρέξιμο όμως δεν έχουμε ούτε πεσίματα ούτε τροχαία ( τουλάχιστον αυτά είναι σπάνια ) όπως στην ποδηλασία όπου έχουμε πολλούς τραυματισμούς ακόμα και θανάτους όπως στην περίπτωση του Ιταλού Ολυμπιονίκη Casarteli που σκοτώθηκε στο γύρο Γαλλίας.
Άλλο μειονέκτημα της ποδηλασίας που επιφέρει σε ορισμένες περιπτώσεις στους άνδρες είναι προβλήματα στη διάρκεια και στη κινητικότητα των σπερματοζωαρίων λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας και της πίεσης που ασκείται από τη σέλα στο προστάτη. Έτσι είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιείται η σωστή σέλα για κάθε δραστηριότητα και ο αναβάτης να κάθεται στη σωστή στάση έτσι ώστε να μειώνεται αυτή η πίεση.
Κλιματολογικές συνθήκες
Μπορούμε να τρέξουμε και στο κρύο και στη ζέστη ενώ η ποδηλασία με το κρύο δυσκολεύει σημαντικά και χρειάζεται ειδικό εξοπλισμό ( που και πάλι δεν προστατεύει απόλυτα ). Το τρέξιμο με το κρύο απαιτεί ειδικό εξοπλισμό, όμως δεν είναι τόσο εξειδικευμένος και προσφέρει απόλυτη προστασία. Κάποιοι θεωρούν ότι είναι πιο ευχάριστο να κινείσαι με ποδήλατο όταν έχει πολύ ζέστη αφού λόγω της κίνησης με μεγαλύτερη ταχύτητα ψυχόμαστε και έτσι προστατευόμαστε από τη ζέστη.
Η ποδηλασία με την βροχή γίνεται επικίνδυνη λόγω της ολισθηρότητας του δρόμου, με το χιόνι και τις χαμηλές θερμοκρασίες γίνεται αδύνατη ενώ με τους ισχυρούς ανέμους γίνεται επικίνδυνη και ψυχολογικά κουραστική και ίσως μερικές φορές αδύνατη. Βέβαια η δυνατότητα ενός ποδηλάτη να ασκηθεί με το mtb σε ένα άλσος αναιρεί σε μεγάλο βαθμό τις παραπάνω δυσκολίες. Επιπρόσθετα υπάρχει και η εναλλακτική λύση του στατικού ποδηλάτου
( turbo trainer ) όπως και του ηλεκτρονικού διαδρόμου.
Κατανάλωση θερμίδων και χάσιμο βάρους
Το τρέξιμο λόγω της συνεισφοράς περισσοτέρων μυϊκών ομάδων μας βοηθάει να καταναλώσουμε περισσότερες θερμίδες ανά λεπτό, σε σχέση με το ποδήλατο. Όμως το ποδήλατο έχει το πλεονέκτημα ότι μπορούμε να το εξασκούμε για περισσότερη ώρα ενώ αυτό καθίσταται αδύνατο για το τρέξιμο όπου η κόπωση έρχεται πολύ πιο γρήγορα. Άρα μπορούμε να πούμε ότι για άτομα με λίγο ελεύθερο χρόνο και δίχως υπερβολικά κιλά συνίσταται το jogging ( χαλαρό τρέξιμο ) για χάσιμο κιλών ενώ το ποδήλατο συνίσταται για αυτούς που έχουν πολλά παραπανίσια κιλά και περισσότερο ελεύθερο χρόνο.
Τύπος μυικής συστολής
Στην ποδηλασία απουσιάζει η πλειομετρική συστολή που υπάρχει στο τρέξιμο λόγω της επαφής με το έδαφος. Καταλαβαίνουμε ότι ενώ οι ποδηλάτες μπορούν να τρέχουν καθημερινά αγώνες αυτό δεν είναι εφικτό για τους δρομείς αφού γνωρίζουμε ότι ένας από τους βασικούς λόγους για τον καθυστερημένο πόνο είναι η πλειομετρική συστολή. Οι πλειομετρικές συστολές είναι αυτές που τραυματίζουν κυρίως τους μύες και αυτό αποτελεί τον λόγο που ο δρομέας δεν μπορεί να τρέξει διαδοχικές ημέρες στην ίδια ψηλή ένταση. Αντίθετα στην ποδηλασία παρατηρούμε αθλητές να τρέχουν σε καθημερινή βάση αγώνες και με μεγάλη διάρκεια ο καθένας από αυτούς.
Διάρκεια μυϊκής συστολής
Όταν κάνει κάποιος ποδήλατο η μυϊκή συστολή διαρκεί πολύ περισσότερο από ότι η χαλάρωση. Στο τρέξιμο αυτές οι δύο φάσεις έχουν τον ίδιο χρόνο.
Καρδιοκυκλοφοριακό
Όταν τρέχουμε θα έχουμε πιο υψηλή καρδιακή συχνότητα ( τόσο μέγιστη όσο και στο κατώφλι). Οι σφυγμοί για κάποιον που είναι προπονημένος και στα δύο αθλήματα είναι 5-7 σφυγμούς παραπάνω στο τρέξιμο σε σχέση με το ποδήλατο. Αυτό οφείλεται στις διαφορές που υπάρχουν όσο αφορά το είδος την διάρκεια της μυϊκής συστολής και τον αριθμό των μυϊκών ομάδων που συμμετέχουν στη κίνηση .
Δύναμη
Ενώ στο τρέξιμο στο αναερόβιο κατώφλι απαιτείται περίπου το 20% της μέγιστης μυϊκής δύναμης, στην ποδηλασία απαιτείται το 60% της μέγιστης δύναμης. Συνεπώς η ποδηλασία απαιτεί δύναμη που αποκτιέται με προπόνηση με βάρη αλλά και με ειδική προπόνηση. Η διαφορά όσο αφορά την διαφορά δύναμης μεταξύ των αθλητών των δύο αθλημάτων γίνεται φανερή και από την διαφορά στον όγκο του μυϊκού τους ιστού. Δρομείς που τρέχουν σε βουνό ή ειδικεύονται στον ανώμαλο δρόμο προσαρμόζονται ευκολότερα στην ποδηλασία αφού έχουν μεγαλύτερη δύναμη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Yann Millon που έχει κερδίσει δύο φορές το παγκόσμιο πρωτάθλημα Διάθλου όντας δρομέας υψηλού επιπέδου (13ος στο Ευρωπαικό πρωτάθλημα ανωμάλου δρόμου).
Ερωτήματα που τίθονται
Ύπαρξη τάσης πολύπλευρης άσκησης ( cross- training ) δηλαδή των δρομέων να βάζουν σαν συμπληρωματική προπόνηση ποδήλατο και των Ποδηλατών να εμπλουτίζουν την προπόνηση τους με τρέξιμο.
Πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχει πολύ έντονη τάση στις μέρες μας για cross-training δηλαδή για ενασχόληση με περισσότερα του ενός αθλήματος από όλους τους αθλητές ακόμα και τους πρωταθλητές. Αυτό έχει προκύψει από την ανάγκη των ανθρώπων για περισσότερη ποικιλία στις μορφές άσκησης τους, όπως και από την ανάγκη για αποφυγή των τραυματισμών υπέρχρησης.
Η πολύπλευρη άσκηση πρέπει να τονίσουμε ότι μας προσφέρει πιο ολοκληρωμένη αεροβική ικανότητα και πιο ισορροπημένη μυϊκή ανάπτυξη. Κατά αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε και τους τραυματισμούς που είναι λογικό να υπάρχουν με την μονόπλευρη έντονη ενασχόληση με ένα μόνο άθλημα. Αυτή είναι η αιτία που πολλοί δρομείς ( κυρίως μαραθωνοδρόμοι ) αντικαθιστούν την πρωινή προπόνηση με ποδηλασία αφού καταφέρνουν με αυτό τον τρόπο να ΄΄ξεκουράσουν ΄΄τα πόδια τους από τους κραδασμούς του τρεξίματος και ταυτόχρονα να συνεχίσουν να αναπτύσσουν τη δύναμη και αντοχή τους.
Είναι πιο εύκολο για τους δρομείς να κάνουν ποδήλατο ή για τους ποδηλάτες να κάνουν τρέξιμο; Και ποιος από τους δυο κερδίζει σ’ ένα Δίαθλο; ( Δίαθλο το άθλημα που συνδυάζει ποδηλασία και τρέξιμο )
Επικρατούσε η άποψη ότι είναι πιο δύσκολο για κάποιον δρομέα να γίνει καλός ποδηλάτης από το αντίθετο. Όμως πρόσφατα παραδείγματα αθλητών που ήταν δρομείς υψηλού επιπέδου όπως ο Yann Millon αποδεικνύει το αντίθετο αφού οι επιδόσεις του στο Δίαθλο μαρτυρούν ότι ο δρομέας μπορεί να ποδηλατήσει και το ίδιο μπορεί να συμβεί και από την αντίθετη πλευρά.
Έτσι ενώ συνηθιζόταν να πιστεύουν πολλοί ότι αυτοί που ήταν πρώην δρομείς είχαν περισσότερες πιθανότητες να κερδίσουν σε ένα Δίαθλο, αυτό σιγά σιγά ανατράπηκε με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Αυστραλό Jonathan Hall όπου ενώ ήταν ποδηλάτης υψηλού επιπέδου ο οποίος ήρθε 8ος στο παγκόσμιο πρωτάθλημα στο χρονόμετρο, το 1997 στη Guernica της Ισπανίας κέρδισε το παγκόσμιο πρωτάθλημα Διάθλου ( τρέχοντας κάτω από 32 λεπτά τα πρώτα 10 χιλιόμετρα του αγώνα ). Το τελευταίο αποδεικνύει ότι το τρέξιμο δεν εμποδίζει την ποδηλασία, όπως και το αντίθετο που αποδεικνύεται από τις επιδόσεις του Yann Millon στο τρέξιμο και στο Δίαθλο.
Όσο πιο μικρός ξεκινάει κανείς να εξασκεί και τα δύο αθλήματα τόσο πιο εύκολο είναι να είναι αποτελεσματικός και στα δύο. Ο Orlando Pizzolato που είναι δύο φορές νικητής του μαραθωνίου της Νέας Υόρκης στο βιβλίο του για το Δίαθλο αναφέρει ότι μόνο όταν ξεκινήσει κανείς σε μικρή ηλικία και τα δύο αθλήματα μπορεί να είναι ανταγωνιστικός και στα δύο. Αυτός ενώ ήταν υψηλού επιπέδου δρομέας δεν κατάφερε να κάνει αντίστοιχη καριέρα στο Δίαθλο παρότι συνηθιζόταν μέχρι τώρα να λένε ότι είναι πολύ πιο εύκολο για κάποιον δρομέα να γίνει καλός ποδηλάτης από το αντίθετο.
Ποιοι είναι καλύτεροι αθλητές : οι ποδηλάτες ή οι δρομείς;
Είναι αδύνατο να πούμε κάτι τέτοιο. Υπάρχουν πράγματα που αξίζει να θαυμάσουμε σε υψηλού επιπέδου αθλητές και από τα δύο αθλήματα. Η μέχρι τώρα σύγκριση αθλητών από διαφορετικά αθλήματα με μέτρο σύγκρισης την VO2max είναι λάθος. Και δεν αντικατοπτρίζει τα πραγματικά προσόντα των αθλητών.
Αποτέλεσμα : Τρέξιμο – Ποδήλατο σημειώσατε Χ
